Rodzaje tworzyw sztucznych

Odkąd tworzywa sztuczne weszły do szerszego użytku i na stałe zadomowiły się w świadomości korzystających z nich konsumentów, zaczęły być określane mianem materiału tysięcy możliwości. Znalazły zastosowanie m.in. w branży reklamowej czy gastronomicznej, ale równie dobrze sprawdzają się także w przemyśle budowlanym, maszynowym czy motoryzacyjnym. Swą niesamowitą popularność zyskały głównie dzięki wytwarzaniu z nich opakowań, które zapewniają ochronę produktom spożywczym, a przy tym pozostają lekkie, tanie, łatwe w eksploatacji i uniwersalne pod kątem możliwych do wykonania form.

Po czym poznać tworzywa sztuczne?

Tworzywa sztuczne to rozległa grupa materiałów wytwarzanych na bazie polimerów syntetycznych, czyli takich, które nie występują w naturze. Polimery mogą składać się z wielu takich samych monomerów (powtarzających się fragmentów cząsteczki) lub z kilku rodzajów monomerów, przez co ostateczny łańcuch określa się mianem kopolimeru. To, jakie właściwości będą charakteryzować określone tworzywo sztuczne, zależy od rodzaju zastosowanych polimerów podstawowych. Z tego powodu tworzywa sztuczne można podzielić na kilka kategorii w zależności od użytych przy produkcji substratów.

Wyróżniamy tworzywa sztuczne otrzymane na bazie czystego polimeru (np. polietylen, polistyren), powstałe z mieszanek polimerów lub kopolimerów bądź uzyskane z polimerów lub kopolimerów z dodatkiem innych składników. Wśród najczęściej stosowanych dodatków wymienia się stabilizatory, plastyfikatory, środki antystatyczne, pigmenty, zmiękczacze, substancje ograniczające właściwości palne, wypełniacze oraz środki wzmacniające.

Jakie są najczęściej spotykane rodzaje tworzyw sztucznych?

Choć nazwa „tworzywa sztuczne” jest często stosowana wymiennie z określeniem „plastik” lub w najlepszym razie „plastiki”, w rzeczywistości nie są one wcale jednorodną grupą materiałów. Poszczególne związki różnią się od siebie nie tylko składem, ale też właściwościami czy zastosowaniem. Odmienność powoduje również to, że recykling tworzyw sztucznych nie zawsze przebiega w identyczny sposób, a w przypadku części materiałów polimerowych może być nawet niemożliwy do przeprowadzenia. Mimo to różnorodność uzyskiwanych materiałów sprawia, że tworzywa sztuczne mogą bez większego problemu i na dużą skalę zastępować przedmioty wykonane z surowców naturalnych.

Do najpopularniejszych tworzyw sztucznych należą:

• Politereftalan etylenu (PET)

Jeden z najtańszych wyrobów plastikowych, który jest powszechnie kojarzony z produkcją butelek jednorazowego użytku na różne płynne produkty spożywcze, jak np. woda, soki, napoje gazowane, energetyki. Jest także materiałem wykorzystywanym w pojemnikach i tackach na żywność. Jednocześnie w Europie i USA zakazane jest stosowanie PET do produkcji zabawek dla dzieci.

• Polietylen dużej gęstości (PE-HD)

Odporne na temperaturę tworzywo sztuczne uniwersalnie stosowane do produkcji toreb plastikowych, pojemników na żywność, naczyń jednorazowych, opakowań na produkty mleczne, opakowań na detergenty i środki czyszczące. Należy uważać, ponieważ po ponownym użyciu może uwalniać formaldehyd. PE-HD nadaje się do recyklingu i stanowi tworzywo cenniejsze niż PET.

• Polichlorek winylu (PVC)

PVC nie jest całkowicie bezpiecznym tworzywem, ponieważ może wydzielać toksyny, a w przypadku spalenia – uwalnia rakotwórcze dioksyny. Choć nie wolno go stosować w opakowaniach produktów spożywczych, doskonale sprawdza się w przypadku zastosowań czysto technicznych. PVC jest niezastąpione przy produkcji ram okiennych, rur i izolacji.

• Polietylen małej gęstości (PE-LD)

PE-LD jest używany do produkcji opakowań z tworzyw sztucznych – zarówno sztywnych pojemników i butelek, jak i wytrzymałych toreb, rękawów oraz folii, wykorzystywanych m.in. do powlekania kartonów na mleko. Idealny do zastosowań z użyciem technologii formowania wtryskowego i wytłaczania.

• Polipropylen (PP)

Polipropylen znajduje szerokie zastosowanie: od wykonywania pojemników na żywność, przez wytwarzanie zabawek dla dzieci, aż po produkcję wiader, mis, skrzynek i doniczek. Choć PP jest materiałem bezpiecznym, należy pamiętać, że w wysokich temperaturach i na skutek procesu rozkładu może się z niego uwalniać formaldehyd.

• Polistyren (PS)

Polistyren jest znacznie częściej nazywany styropianem. Wytwarzane są z niego kubki na jogurty, tacki na mięso, pudełka na warzywa i owoce… a także płyty izolacyjne do ocieplania domów. Zaleca się jednak ograniczyć korzystanie z tego typu tworzywa sztucznego, ponieważ podczas ponownego użycia może on uwalniać rakotwórczy styrol.

• Poliwęglan (PC)

Poliwęglan to niezwykle wytrzymałe tworzywo sztuczne, dlatego znajduje zastosowanie w produkcji części do maszyn, aparatury chemicznej oraz sprzętu oświetleniowego. Można go znaleźć w formie cienkiej warstwy w odpornych na stłuczenie szybach, natomiast jeśli chodzi o przedmioty codziennego użytku, wytwarza się z niego płyty DVD i CD.