Jakie odpady wchodzą w skład odpadów niebezpiecznych?

Odpady mają negatywny wpływ na ludzi, zwierzęta oraz środowisko naturalne, ponieważ przyczyniają się do zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gruntowych, skażenia powietrza oraz gleb, a także pogorszenia stanu roślinności, w tym uzyskiwanych plonów. Dodatkowo nieodpowiednie działania podejmowane w ramach gospodarki odpadami – czyli ich zbiórki, magazynowania i unieszkodliwiania – mogą przyczyniać się do niszczenia walorów estetycznych i krajobrazowych danego otoczenia. Za największe zagrożenie spośród wszystkich produkowanych odpadów uznawane są odpady niebezpieczne.

Zagrożenie to wynika głównie ze składu i właściwości fizykochemicznych odpadów niebezpiecznych, choć równie ważną rolę odgrywa ich dalsze przetwarzanie, szczególnie gdy odbywa się bez przestrzegania odpowiednich procedur i podejmowania środków ostrożności. Z tego powodu odbiór odpadów niebezpiecznych musi odbywać się za pośrednictwem specjalistycznych firm posiadających odpowiednie kwalifikacje i pozwolenia z zakresu zbierania, transportu oraz zagospodarowania odpadów. Na podstawie właściwości substancji firmy takie jak Planet Recycling są w stanie dobrać odpowiednią metodę unieszkodliwiania lub odzysku danego surowca. Co jednak sprawia, że możemy mówić o odpadach niebezpiecznych i jakie materiały zaliczamy do tej kategorii?

Najważniejsze właściwości odpadów niebezpiecznych

Za sprawą ustawy o odpadach przyjęło się segregować odpady poprzez przyporządkowywanie ich do odpowiedniej grupy, podgrupy i rodzaju, bazując przede wszystkim na:

• źródle, z którego powstały;
• właściwościach, które determinują, że odpady są uznawane za niebezpieczne;
• przekroczeniu wartości granicznych stężeń określonych związków chemicznych lub materiałów biologicznych, co sprawia, że całe odpady stają się odpadami niebezpiecznymi.

Według drugiego i trzeciego kryterium odpady bądź składniki odpadów muszą charakteryzować się co najmniej jedną z właściwości określanych jako niebezpieczne. Do odpadów niebezpiecznych można w ten sposób zaliczyć odpady: wybuchowe, utleniające, łatwopalne, drażniące, żrące, szkodliwe, uczulające, toksyczne (drogą pokarmową, poprzez inhalację lub w kontakcie ze skórą), uwalniające gazy po zetknięciu z wodą lub kwasem, działające szkodliwie na płodność, rakotwórcze, a także mogące się wyróżniać innymi właściwościami, które zagrażają środowisku oraz zdrowiu ludzi i zwierząt.

Co w swoim składzie mogą zawierać odpady niebezpieczne?

Ustawa o odpadach wymienia aż pięćdziesiąt grup substancji, których obecność czyni z odebranych surowców odpady niebezpieczne. Wśród nich można znaleźć m.in. metale lub ich związki (w tym związki berylu, wanadu, chromu, kobaltu, niklu, miedzi, cynku, arsenu, selenu, srebra, kadmu, cyny, antymonu, telluru, baru, talu, ołowiu i rtęci), metale alkaliczne, siarczki, fluorki (poza fluorkiem wapnia), cyjanki i fosforany, kwasy i zasady w postaci roztworów oraz w formie stałej, substancje chlorowcopochodne (dioksyny, furany, pestycydy) oraz wiele innych związków organicznych i nieorganicznych. Do składników odpowiedzialnych za to, że odpady są uznawane za niebezpieczne, zalicza się także różnego rodzaju farmaceutyki, rozpuszczalniki, substancje zakaźne, substancje o właściwościach wybuchowych oraz silne toksyny (np. azbest, PCB).

W Polsce w zależności od źródła powstawania odpadów klasyfikuje się je na 20 różnych grup, które są segregowane na dalsze podgrupy i rodzaje. Każdemu poziomowi skatalogowania odpadów przyporządkowany został konkretny kod – dwie pierwsze cyfry mówią o grupie, razem z dwiema kolejnymi określają podgrupę, a cały sześciocyfrowy kod wskazuje na przynależność do danego rodzaju. Niektóre kody są zaopatrzone w symbol * (gwiazdkę) oznaczający właśnie odpady niebezpieczne.

Wszystkie rodzaje odpadów niebezpiecznych zostały wymienione w katalogu odpadów ze wskazaniem odpadów niebezpiecznych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów. Warto jednak wspomnieć, że do odpadów tych należą chociażby: odpady olejowe i tłuszczowe (z pominięciem jadalnych), baterie i akumulatory, lampy fluorescencyjne, odpady medyczne i weterynaryjne zawierające drobnoustroje lub resztki tkanek, przeterminowane leki (również opakowania po nich) czy zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, w tym AGD zawierające freony.